علیرضا شجاعی زند، استاد جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس معتقد است مسئول وضعیت فعلی کشور جریان اصلاحات است که در سالیان متمادی پس از انقلاب به دنبال استحاله و نرمالیزاسیون انقلاب بوده است.

 

غائله آبان ۹۸ و اغتشاشات پس از افزایش قیمت بنزین تحلیل‌ها و بررسی‌های جامعه شناسانه مختلفی را برانگیخت. در این بین برخی بر اجرای بد طرح توسط دولت انتقاد داشتند و برخی نیز زمان کنونی را برای اجرای آن مناسب نمی‌دیدند. از سوی دیگر برخی، این اعتراضات را شورش فرودستان و طبقات ضعیف جامعه تحلیل کردند و از یک فروپاشی اجتماعی سخن به میان آوردند. در این بین کمتر در مورد عوامل بنیادین غائله آبان ماه سخن گفته شده است.

 

علیرضا شجاعی زند، استاد دانشگاه تربیت مدرس معتقد است با این که فساد و تشدید نابرابری‌ها و افزایش آنومی اجتماعی از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند؛ اما نمی‌توانند به تنهایی عامل بروز شورش و اغتشاشات، آن‌هم به نحو گسترده و هم‌زمان و تا بدین حد سازمان‌یافته و در عین حال بدون رهبر و ایدئولوژی باشند. وی همچنین معتقد است در عوامل بنیادی‌تر، به بحثِ رویاروییِ دین و مدرنیته» می‌رسیم و یک پله بالاتر و انضمامی‌تر از آن، به جریانی که در ایرانِ دوره اخیر به اسم اصلاحات مشهور و شناخته شده است.